Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Witaminy to szereg różnorodnych związków chemicznych, których historia zaczęła się w latach 20 i 30-tych XX wieku. Wtedy to w 1913 roku wybitny polskiego biochemik Kazimierz Funk odkrył pierwszą z witamin (Witaminę B1). Z połączenia łacińskich słów vitae i amina stworzył określenie witamina. Początkowo związki te określano, jako nieznany składnik pożywienia, rozpuszczalny w wodzie lub tłuszczach. Brak tego składnika powodował pojawianie się takich chorób jak:
- szkorbut (witamina C),
- ślepota (witamina A),
- krzywica (witamina D),
- czy też choroby beri beri (witamina B1).
Obecnie wiemy, że witaminy nie są syntetyzowane przez organizm ludzki, dla którego są tzw. związkami egzogennymi i muszą być dostarczane z pożywieniem, jako substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego (np. suplementy diety, żywność funkcjonalna). Podstawowymi źródłami witamin są rośliny i bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym a także tkanki zwierząt.
Prowitaminy – zazwyczaj jest to grupa związków lub związek, z którego w organizmie człowieka dochodzi do syntezy odpowiedniej witaminy np. z 7-dehydrocholesterolu powstaje witamina D, zatem klasyfikujemy go, jako prowitaminę D.
W literaturze naukowej brak określonej witaminy w organizmie nazywamy awitaminozą (np. awitaminoza wit. E), natomiast jej niedobór – hipowitaminozą zaś nadmiar – hiperwitaminozą. Należy podkreślić, że w przypadku wielu witamin ich brak jak i nadmiar może powodować poważne problemy w funkcjonowaniu organizmu. Podsumowując należy stosować się do zaleceń dziennego spożycia witamin.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach jest to grupa witamin, które wymagają tłuszczów do wchłaniania i transportu w organizmie. Do tej kategorii zaliczamy witaminy:
Każda z nich pełni w organizmie człowieka niezwykle ważne funkcje. Należy pamiętać, aby dieta była zróżnicowana i zapewniała tłuszcze, dzięki którym możliwe jest przyswajanie tych witamin przez organizm.